Türkiye Enerji alanında attığı adımlara her geçen gün bir yenisini daha ekliyor. Son olarak Cudi ve Gabbar'da bulunan petrol rezervi ile doğal gaz alanındaki gelişmeler gündemde. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de Eskişehir'de tv100'den Ertuğrul Tunç'un sorularını ve gündeme dair merak edilenleri yanıtladı.
Bakan Dönmez'in tv100'e yaptığı açıklamalar şöyle;
Eskişehir’i biz hiç yalnız bırakmadık. Hem madencilik hem de enerji alanında Eskişehir’e yaptığımız birçok yatırımımız vardı. Sık sık yatırımlar yaptık.
Eti Maden en büyük Bor maden işletmeleri burada Seyidgazi’de yer alıyor. Burada da öncelikle 2 yıl önce hayata geçirdiğimiz lityum üretim tesisimiz vardı. Pilot tesis olarak hayata geçirmiştik.
Bu tesisle ilgili hazırlık yapıyoruz. Niçin bu dönemin en kritik malzemelerinden birisi derseniz eğer. Biliyorsunuz telefonlarımızda bilgisayarlarımızda enerjiyi elektriği depolamak için kullanıyoruz ama sizin de söylediğiniz gibi artık elektrikli otomobillere geçiş var. Orda da en kritik malzemeler şüphesiz bataryalar ve lityum olacak. Lityum da dünyada çok fazla yerde yok. En zengin kaynaklar Güney Amerika’da
Türkiye'de de Bor madeni içerisinde daha önce geri kazanamadığımız lityum vardı. Son birkaç yıldır üzerinde Ar-Ge çalışmaları yürüttük. Sonunda başardık. Yani bor üretirken orada açığa çıkan lityum artık geri kazanmayı başardık. Bu da ülke ekonomisi ve madencilik açısından ve Eskişehir açısından son derece önemli. Yerel kalkınma gelişme ve istihdama da ciddi katkı sağlıyor. O açıdan ciddi kaynak.
10-12 tane nadiren bulunan elementler var. Adı üstünde zaten nadiren bulunuyor. Şimdi geçtiğimiz yola tabii gaz petrol yön verdi. Son derece kritik ürünlerdir.
Önümüzdeki yüzyıla bakacak olursak petrol ve gaza bağımlılık eskisi kadar olmayacak. Yani yüzyılın tamamını baktığımızda daha az sıralarda olacak. Ama teknolojiyi üretmek için bu tür malzemeleri ihtiyacınız var. Dünyada da çok fazla yok en büyüğü ise Çin’ de.
Çin bile artık bu malzemelerin ihracını kontrole bağladı. Eğer ülkeye satmıyor bir yerde bu malzemeden hani paranızla bile satın alamayacağınız nitelikte olan böyle bir rezervi bu bölgede sahip olmak hem Eskişehir hem de ülkemiz açısından son derece önemli kritik diye düşünüyoruz.
Eskişehir biliyorsunuz sanayi ürünleri açısından üretim açısından sonra burası bir üniversite kenti bir kültür başkenti adeta burada biz teknolojiye yatırım başlığını özel bir konu olarak gündemimize aldık ve Havacılık savunma başta olmak üzere demin verdiğin Madencilik teknolojileri yine burada teknoparklarda gençlerimizin genç girişimcilerimizin oluşturduğu animasyon yazılım firmaları var.
Bir taraftan aslında burası raylı sistemler üretim merkezi aynı zamanda. Biliyorsunuz Cumhurbaşkanımız burada mitinge geldiğinde raylara indirmiştik. E-5000 adlı elektrikli lokomotifimizi Şimdi onların Testleri yapılacak İnşallah çok kısa bir süre içerisinde de artık kendi hatlarımızda e-5000'i yeni adıyla Eskişehir 5000 lokomotifini görmeye başlayacağız.
Raylı sistemler gibi ağır sanayi sektörlerinde yan sanayide onunla birlikte kalkınıyor. Şöyle düşünün Nasıl mesela Bursa bizim Merkezi sadece otomobil üretimi yok onunla birlikte yüzlerce yan sanayi var. Biz havacılıkta ve raylı sistemlerde burada bir kümelenme öngörüyoruz. Yoğun da istek ve talep var.
Diğer alanlarımız aslında Eskişehir adından da anlaşılacağı üzere Kadim kültürlerinin geleneklerin yaşatıldığı bir alan. Yunus Emre bu diyarın bir ilim irfan sahibi rahmetle anıyoruz. Efendim Nasrettin Hoca keza yine bu topraklarda yaşamış.
Bu değerlerimizi inşallah yeni nesillere gelecek kuşaklara aktarabilmek için de onlarla ilgili bazı çalışmalarımız olacak.
Bir taraftan da burada tabii milattan önceki döneme bakınca Frigya dönemi var. Bazı eserler var o dönemden bu zamana kalmış. Genellikle de günübirlik Ziyaretçiler var oralarda belki birkaç gün konaklatabilecek bir tesislerimiz olursa. Eskişehir bir turizm merkezi bir kültür merkezi haline de gelecektir.
İNSANA VE AİLEYE YATIRIM
Burası bir üniversite kenti ve birçok istekli arzulu gencimiz var. Destekleyecek kuluçka merkezlerimizde planlıyoruz yine ben girişimci olmayacağım ama iyi bir yerde çalışayım diyen gençlerimiz var onlar için de şunu planlıyoruz gençlerimizin mezun olduktan sonra sanayiye işyerlerine gidiyor ve zaman zamanda arıza yani işçi adayımız da işverenin talep ettiği işçi özellikler arasında farklılıklar oluşuyor.
İşverenin talep ettiği işçi özellikleri arasında farklılıklar oluşuyor. İşçi bulamayan sanayimiz var. Yeni bir düşüncemiz ile hayata geçireceğiz. Bu gençleri sanayinin ya da ticari işletmelerin ihtiyaç duyduğu yetenekleri kazandıracağız. Kısa süreli bir eğitim de olabilir.
Artık yeni dönemde Eskişehir’e değer katacak yeni projelerle halkımızın karşısına çıkacağız.
LİTYUM ÜRETİM TESİSİ TÜRKİYE’NİN İHTİYACINI KARŞILAYACAK MI?
Şimdi bu temelini atacağımız tesis yıllık 600 700 ton arasında olacak Türkiye yıllık 1200 ton karbonat üret ithal ediyor şu ana kadar sıfır üretimimiz vardı yarısını karşılayacağız Bununla birlikte diğer bor madeninin olan yerlerde de benzer bir çalışmayı başlatıyoruz. Biz buradaki rezervin 600 tonla zaten yarısını geri kazanmış oluyoruz.
Aynı şekilde Kütahya'da ve Bigadiç'te de bunu yapacağız. Asıl bundan sonra 3 aşamada şunu yapacağız, yıllarca ürettiğimiz ama değerlendiremediğim şu anda atık depolarında tutulan içinde lityumunda olduğu sahalarımız var onları şimdi geri kazanacağız. O zaman belki de yıllık çok daha fazla binlerce ton üretebileceğiz.
Belki de bu durumla ilgili sadece iç ihtiyacı karşılamakla kalmayacağız. İhracatçı duruma bile geçebiliriz.
CUDİ VE GABAR’DA KEŞFEDİLEN PETROL REZERVİ
Bu arama araştırma faaliyetlerimizi son yıllarda biliyorsunuz çok hız verdik hem karada hem denizde Hamdolsun işte 2020'de Karadeniz'de büyük bir keşif yakaladık onu çok kısa bir süre içerisinde tesisi kadar kaleye kadar getirdik Şimdi hemen ardından da yine 4 yıldır Üzerinde çalıştığımız bir saha vardı. Şırnak’ta Cudi Gabar bölgesinde onun ilk aşamasında Esma Çevik kuyularında biliyorsunuz geçtiğimiz yıl bir keşif açıklamıştık Şimdi orada 9-10 kuyuda yaklaşık günlük 9-10 bin varile ulaştık. Son derece kaliteli bir ürün elimizde. API-36 yani brent Petrol'e eşdeğer bir kalitede.
Şehit Aybüke Yalçın ilk açtığımız sondaj kuyusundan gelen petrolü size tanıtmak istiyorum bunun kalitesi 41 yani şundan bile daha kaliteli rafinerilere gittiği zaman ağır petrolü götürdüğünüzde bunu işleyebilmek için hafif petrole ihtiyaç duyarlar. Dolayısıyla işte o kalitesine göre ne kadar bundan katacak ne kadar diğerinden katacak onlar belirlenir.
Türkiye’de ağırlıkla ağır petrol işleyebiliyorduk. Dışardan ise bu hafif petrolü ithal ediyorduk. İşleyebilmek için. Artık önümüzdeki yıllarda buna ihtiyaç kalmayacak. İlk değerlendirmeler 1 milyar brüt varile yakın rezerve olduğu.
İlk tahminlere göre bunun yüzde 60-70 aralığında bir üretim aralığımız olur şeklinde. Daha yüksek verime de gidebilir.
Şehit Aybüke öğretmen sahasındaki üretimimiz tam kapasiteye çıktığında ülke ihtiyacı neredeyse %12'sini karşılayabilecek durumda. Biz yıllarca milyarlarca dolarlık petrol ithal ediyoruz maalesef yeteri kadar çalışma yapılamamış.
Şu anda petrol açısından üretim yaptığımız iller aslında Güney Doğu ağırlıklı. Yine bu bölgelerde aramalarımıza devam edeceğiz. Çünkü daha taranmamış bölgelerimiz de var. Buralarda sismik çalışmalar yapıyoruz.
Trakya bölgesinde ise hem petrol hem de doğal gaz üretebiliyoruz.
KARTLI ABONELER DOĞALAGAZ KAMPANYASINDAN NASIL FAYDALANACAK?
Kartla ilgili olarak da aslında EPDK bir usulü esas yayınladı. Sayın Cumhurbaşkanımız O gün o müjdeyi verdiğinde ilk faturalarınız bizden tamamı dedi. Burada kartlı kartsız ayrımı yapmayacağız. Şu anda uygulamada başladı. Vatandaşlarımızla zaman zaman teşekkürlerini de iletiyor. Kartlı sayaç kullanan bir tek ilimiz var. Oralar da endişe etmesinler. Siz kartınıza kredi yüklemeye gittiğinizde sayacınızdan o ayki tüketim değerini alıyorsunuz. Yükseltiyorsunuz. Sonra da dolum istasyonuna gidiyorsunuz. Dolum istasyonuna gittiğiniz de sizin son bir ayda tükettiğiniz rakamı orada iptal edecekler. Bir sonraki dolum işlemine gittiklerinde ise bir önceki dönemin dolumunu düşecekler. Yani bir mahsup işlemi olacak. Herhangi bir endişeye gerek yok.
