Geçtiğimiz günlerde Sırbistan Başkanı Vucic bir açıklama yaptı.
“Sieversk, Bakhmut sonra da Kramatorsk düşecek. Sonra Putin batıya bir teklifle gidecek. Teklif muhtemelen reddedilecek, işte o zaman cehennemin kapıları açılmış olacak.”
Sırbistan Avrupa’da Ruslara yakınlığıyla bilinen Macaristan’la birlikte iki ülkeden biridir. Rusya’yla diyaloğu sürdüren siyasetçilerden biri olunca iş ciddiye biniyor. Yani bu Putin’in Donbass’ı alınca duracağı anlamına mı geliyor? Masaya geçilirse kimin eli güçlü?
Önce biraz sahadaki vaziyete bakmak gerekir. Ruslar operasyonu başlatıp hızlıca Kiev’i almak istedikleri fakat bu sürede ciddi zaiyat verdikleri ilk bir ayın ardından taktiklerini tamamıyla değiştirdiler. Sovyetlerden kalma askeri kültürlerinin parçası olan topçu atışlarını savaşın önceliği haline getirdiler ve Ukrayna ordusunu yıpratarak ağır ağır ilerlemeye başladılar.
Bu sayede önceden ağır kayıplar veren Ruslar karşı tarafa kendinden fazla zaiyat verdirmeye başladılar. Bu ilerlemeler sonucu Luhansk bölgesi komple alınmış oldu. Ukraynalılar ise bu geri çekilmeleri mümkün olduğunca az hasarla atlatmaya çalıştılar. Lisiçansk şehrinin etrafı sarılması söz konusu olunca Ukraynalılar fazla çatışmadan şehri terk ettiler.
Bu sırada ABD’den gelen silahlar etkisini göstermeye başladı. HIMARS roket sistemleri Rus mühimmat depolarını teker teker vurunca Rus ordusunun ilerlemesi yavaşlamak durumunda kaldı.
Ukrayna’nın Kherson bölgesine yapacağı söylenen karşı taarruz ise ertelenip duruyor. Şu ana kadar ki denemeler de başarısız oldu. Birçok emekli askere göre Ukrayna’nın topraklarını geri alabilecek ekipmana sahip olmadığı ve bu denli boyutlardaki bir yardımı şu an ABD’nin karşılayamayacağı söz konusu.
Yani Ruslar ağır ağır ilerleseler de karşı tarafa verdikleri hasar ve ele geçirdikleri bölgeyle bir üstünlük sağladılar. Bu sırada kendi ekipmanları yavaştan tükenen ve batı desteğiyle savaşmaya devam edebilen Ukraynalılar masaya pek de eli güçlü oturmayacaklar. Batıdaki destek yavaş yavaş azalıyor. Savaşın bitmesini isteyen Fransa ve Almanya gibi ülkeler çekingen davranıyor. ABD ise envanterinin çoğunluğunu verecek lükse sahip değil.
Peki vaziyet böyleyken Putin ne teklifi yapacak? Rus yanlısı medya olası bu teklifin içeriğini pek paylaşmıyor ancak savaş öncesinden çok farklı olacağını sanmıyorum. Biraz teklifin içeriği de Putin’in ordusuna güvenini gözler önüne serecek. Eğer Kharkiv veya Odessa’dan tam anlamıyla vazgeçip sadece elde edilen bölgelerin tanınmasını ister ve Ukrayna’nın NATO’ya girmeme garantisini talep ederse savaşı bitirmeye çalışıyor denilebilir.
Ancak görünen o ki Putin böyle bir teklifin kabul edilmesini beklemiyor. Bunun emaresini de ABD’nin kendi vatandaşlarına yaptığı “Ukrayna’yı acil terk edin” çağrısı oldu. ABD, bunun olası füze saldırılarına karşı olduğunu söylese de “daha büyük bir şeyin” yaklaştığına yoranlar epey fazla.
Savaşın büyümesi sonrası Rusya’nın daha da yıpranmasını isteyecek ABD ve İngiltere, Ukrayna’nın masaya oturmasını pek hoş karşılamayacaklardır.
Yani çatışmalar Donbass’ta devam etse de fırtınadan önce bir sessizlik var. Peki Sırp Başkanı Vucic’in bahsettiği cehennem kapılarının açılması ne demek?
Önümüzdeki aylarda tamamı alınmış Luhansk Halk Cumhuriyeti’nin ve Kherson bölgesinin Rusya’ya bağlanmasının referanduma götürüleceği konuşuluyor. Şu anda Ukrayna Rusya sınırları içerisinde kalan bölgelere topçu atışları yapsa da bir içeri askerlerini soktuğu bir harekat düzenlemedi. Eğer Luhansk ve Kherson Rusya’ya bağlanırsa bu bölgelere yapılacak harekatları Rusya bahane ederek “savaş ilan edebilir”.
Şu ana kadar “özel askeri operasyon” diye adlandırdığı savaşı resmiyete dökerek askerlik yaşı gelen erkekleri silah altına alabilir ve Ukrayna’nın üstüne çok daha büyük sayılarla gidebilir.
Tabii Ruslara göre “buna ihtiyaç yok”, zaten ayrılmış 200-250 bin civarı asker operasyonu iyi götürüyor. Batılılar ise Rusların askeri ekipmanlarının epey azaldığını düşünüyorlar. Bu yüzden masaya oturmaya sıcak bakmayabilirler.
Putin savaştan yıllar önce Ukrayna’nın çeşitli bölgelerini “Novorossiya” yani yeni Rusya olarak tanımlamıştı. Tarihi sınırlara vurgu yapan bu bölgeye bir de Odessa ve Kharkiv gibi yerleri eklemişti. Putin bu savaşı başlattıktan sonra uzun süre bir daha fırsatı olmayacağını düşünüyor olabilir. Bu nedenle bir şekilde bu bölgeleri almak isteyecektir.
Yani işin özeti, önümüzdeki bir iki ay içinde Putin bir zeytin dalı uzatacak. Teklifin boyutu ve sahadaki durum batının tavrında belirleyici olacak. Maalesef ki savaşın devamı barıştan daha yakın. İzleyip göreceğiz.